[Bài 5] Cách Làm Hệ Thống Tưới Cơ Bản Cho Người Mới Bắt Đầu

PHẦN II – CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA BÉC TƯỚI ĐA NĂNG VÀ CÁC PHỤ KIỆN KÈM THEO ĐỂ LÀM HỆ THỐNG TƯỚI KIỂU MỚI

1: Ưu điểm của Béc tưới đa năng so với béc phun thông thường (béc lục giác, béc bọ)

Béc tưới đa năng là béc tưới kiểu mới, một sáng chế hoàn toàn mới, đã được nhà nước bảo hộ sở hữu trí tuệ.

Béc tưới đa năng có thể:

1- Điều chỉnh  lưu lượng phun ra ở từng béc.

2- Điều chỉnh  bán kính  tưới.

3- Điều chỉnh cho tưới phun sương.

4-Điều chỉnh cho tưới phun mưa.

5-Điều chỉnh cho tưới nhỏ giọt.

Hình 1: Béc tưới đa năng VĐT.(Béc mới)

2: Béc tưới đa năng  mới có một số cải tiến  so béc cũ:

-Làm bằng nhựa nguyên sinh  cao cấp và tăng cường  chất chống tia UV đảm bảo  độ bền trong điều kiện  ngoài trời.

-Tăng đường kính phun từ 1,5mm (cũ) lên 2mm để tăng lưu lượng  tưới và chống nghẹt béc.

-Giảm bới điểm mù: từ 2 “tai” (béc cũ) chỉ còn 1 “tai” (béc mới), hạn chế  được điểm “cản” khi nước phun ra.

-Tăng đường kính  chân béc từ 5,5mm (béc cũ) lên 12mm (béc mới) để đảm bảo  chân béc không bao giờ  bị gãy.(Đây là điểm yếu của béc cũ-theo nguyên lý  sức bền vật liệu, đường kính  càng lớn khả năng  chịu lực càng cao)

Béc tưới đa năng gồm thân béc và hai nút (vít) điều chỉnh.

Một nút điều chỉnh gắn phía trên đỉnh béc theo hướng đứng, có đầu vít phẳng; gọi là nút A.

Một nút điều chỉnh gắn dưới, ngang thân béc có đầu tròn, gọi là nút B.

Thân béc có lổ rỗng 2mm để dòng nước đi qua từ dưới lên trên; và hai lổ tạo ren để gắn các nút A, B vào thân béc

Khi ta vặn các nút A, B vào thân béc, gắn béc vào và đường ống có áp lực, nước sẽ đi từ lổ rỗng vào thân béc, va đập vào đỉnh nút A bắn các tia nước ra chung quanh dưới dạng tưới phun.

– Khi béc đang phun, nếu ta càng chỉnh (vặn) nút A vào, đỉnh nút A càng xuống sâu, vùng phun sẽ càng mịn (sương) hơn và bán kính phun sẽ càng rộng ra. Nếu ta vặn nút A ra, đỉnh nút A chuyển lên, độ mịn (sương) của tia nước phun ra càng giảm và bán kính vùng tưới cũng giảm theo.

– Nếu ta vặn nút B vào, đầu nút B sẽ dịch chuyển vô làm cho lổ rỗng trong thân béc hẹp dần, nên lưu lượng nước đi qua lổ rỗng sẽ giảm dần và ngược lại.

-Nếu ta vặn cả nút A và nút B vô hết cở, sẽ chuyển sang tưới nhỏ giọt.

3 – Những ưu điểm khi hiệu chỉnh được bán kính tưới và độ sương của Béc tưới đa năng:

– Khi cây trồng (lâu năm) còn nhỏ, ta điều chỉnh bán kính tưới nhỏ, nước ra nhiều, tưới nhanh; tưới một lúc nhiều cây. Khi cây càng lớn, rể lan ra xa, ta hiệu chỉnh cho bán kính tưới xa ra theo, mà cũng chỉ dùng 1 cái béc.

– Việc điều chỉnh chỉ làm 1 lần, sau đó không điều chỉnh nữa, cho đến khi cây lớn lên, cần mở rộng đường kính vùng tưới.

– Đối với cây ngắn ngày như rau màu, cỏ (chăn nuôi), bố trí mật độ béc 4×4 (mét), sẽ tưới đều trong điều kiện lặng gió, khi có gió sẽ mang hạt nước dạng sương đi xa cả chục mét.

– Về nguyên tắc; khi thiết kế hệ thống tưới sử dụng các béc không có nút hiệu chỉnh  để khống chế được lưu lượng (béc quay đập, béc bọ vv) ta phải nâng cao 1,5 đến 2 lần tiết diện theo công thức tính toán để chống hiện tượng lưu lượng dọc đường. Trong khi sử dụng béc tưới đa năng; ta sử dụng ống đúng theo tiết diện tính toán – nhờ đó giảm chi phí làm hệ thống tưới

Đó là ưu điểm lớn nhất của béc tưới đa năng – nó giúp kéo giảm chi phí xây lắp hệ thống tưới, nhờ vào nút B cho phép hiệu chỉnh lưu lượng phun ra ở từng béc -chống hiện tượng lưu lượng dọc đường của hệ thống tưới.

– Có thể dùng béc đa năng phun sương ở quán cà phê (độ sương không bằng béc phun sương chuyên dùng, hao nước hơn nhưng vẫn mát), phun sương làm mát trang trại chăn nuôi, nhà xưởng vv. .

– Có thể hòa thuốc trừ sâu trong thùng phuy, dùng mô tơ hút để tưới phun sương trên cây thay cho việc bơm thuốc trừ sâu.

– Hiện nay, các vườn thanh long Bình Thuận đang dùng béc bọ lục giác; phải gắn 4-5 cái béc cho 1 trụ thanh long mà bán kính phun chưa đạt yêu cầu, chưa ướt hết vùng rể. Nếu thay béc đa năng thì chỉ cần 2 béc, vì có thể điều chỉnh bán kính tưới xa ra.

Khi đó, ta có thể tăng số lượng trụ tưới cùng lúc lên. Béc tưới đa năng được thiết kế chân béc gắn vô cục khởi thủy có dạng côn nên có thể dễ dàng thay béc bọ chỉ với thao tác vặn mở béc cũ ra, gắn Béc tưới đa năng vô là xong.

– Vườn mới trồng cây lâu năm, ta chôn đường ống PVC dọc theo hàng cây, khoan lổ 8mm, gắn ron cao su vô, tiếp đó vặn gắn ống nối VĐT vô sao cho ống nối VĐT vượt trên ngọn cây tầm 0,2-0,5m; trên cùng chỉ gắn 1 Béc tưới đa năng là tưới đẹp. Ta cũng có thể  làm như trên nhưng không gắn ống nối VĐT và béc tưới đa năng  tại gốc cây, mà gắn vào khoảng giữa 2 cây và hiệu chỉnh để tưới cùng lúc nhiều cây. Riêng cây thanh long, cây tiêu (có trụ) nên gắn hai Béc tưới đa năng hai bên trụ (Chữ T sát trụ chia hai ống nối về hai phía của trụ bê tông) để tránh tình trạng nước phun ra bị cản trở bởi trụ bê tông, nước sẽ phun ướt đều vùng rể.

Có thể làm hệ thống tưới thanh long với mỗi trụ dùng 1 béc tưới đa năng đặt trên và cách đầu trụ 0,5m; dùng ống nối VĐT dẫn nước từ ống 16mm dưới đất lên khỏi đầu trụ.

4 – Những ưu điểm khi hiệu chỉnh được lưu lượng phun ra ở từng béc (gốc cây) :

Một vấn đề đau đầu của ngành cấp nước là giải quyết hiện tượng lưu lượng dọc đường. .

Hiện tượng lưu lượng dọc đường là nếu có nhiều lổ thoát nước trên cùng một đường ống thì nước sẽ chảy vô đầy lổ thoát nước gần ống chính, ống nhánh nhất, còn thừa mới thoát ra lổ sau nó. Vì lý do này, càng xa ống chính, ống nhánh nước thoát ra càng yếu, ít. Nước sinh hoạt mạng cụt, nhà trong hẽm càng sâu, nước càng yếu.

Đối với hệ thống tưới, giải quyết bài toán lưu lượng dọc đường là vấn đề khó, vì tại mỗi lổ thoát ra gốc cây không có van hãm riêng, nên càng gần ống chính, nước ra càng mạnh. Giữa hàng hoặc cuối hàng cây nước ra càng yếu; để tưới ướt những cây cuối hàng theo yêu cầu thì phải kéo dài thời gian tưới, khi đó những cây gần ống chính và ở đầu hàng quá thừa nước.

Để giải quyết bài toán lưu lượng dọc đường, người ta buộc phải tăng đường kính ống cấp lên gấp đôi so với đường kính tính toán, đồng thời tăng công suất máy bơm, giảm diện tích tưới. .

Riêng béc đa năng, do có thể điều chỉnh nút B nên có thể hiệu chỉnh lưu lượng nước phun ra ở từng lổ thoát, có nghĩa là chỉnh nước ra ít ở những cây ở đầu hàng, gần ống chính, chỉnh để tăng lưu lượng phun ra ở các béc cuối hàng sao cho lưu lượng phun ra gần như tương đương nhau mà không cần tăng kích thước ống cấp (là ống có số lượng nhiều nhất trong 1 hệ thống tưới). Nhờ vậy giá thành hệ thống tưới khi dùng Béc tưới đa năng sẽ giảm đáng kể (tiết kiệm chi phí làm hệ thống tưới)

Một ố người dùng ống HDPE hoặc LDPE. Đây là loại ống mềm, đường kính  20mm đi trên mặt đất, dọc theo hàng cây (không chôn) nên ống mau lão hóa hoặc vướng víu. Nếu chôn ống mềm dưới đất thi lâu ngày ống bị xẹp làm giảm lưu lượng,  vận chuyển  nước nhưng khổ là không biết nó bị xẹp nơi nào để đào lên xử lý. Vì vậy, khuyên các bạn dùng ống cứng PVC hoặc ống nối VĐT để chôn dưới đất

5 – Chuyển sang béc tưới nhỏ giọt:

Khi văn cả 2 van A và B vô hết cở, sẽ biến thành béc nhỏ giọt!

VĐT

(Còn nữa)